Kültür Sanat

Hatırla: Kadıköy’de kültürel çeşitlilik

KADOS’un yürütücülüğünü üstlendiği Kadıköy’de kültürel çeşitlilik konulu çalışmanın birincil amacı, çağdaş kent kültürünün gelişimini desteklemek. Bu çerçevede, uygulaması bir yıl sürecek olan çalışma aracılığıyla;

Kültürel mirası korumak,
Kültürel hafızanın gelecek kuşaklara aktarılmasını sağlamak ve
Kent yaşamında kültürlerarası diyalogun gelişimine katkıda bulunmak amaçlanıyor.

“Bu çalışmamızda, siyasal ve ekonomik sebeplerle çoğu yaşadıkları yerden ayrılmak durumunda kalmış Ermeni, Rum ve Yahudi Kadıköylülerin kent yaşamındaki izlerini mekanlar üzerinden süreceğiz ve genç nesillere bu birikimi aktaracağız.”

“Hatırla: Kadıköy’de kültürel çeşitlilik” Açılış Çalıştayı

“Hatırla: Kadıköy’de kültürel çeşitlilik” Açılış Çalıştayı, 7 Şubat’ta, Moda Kültür Cemiyeti’nde yapıldı. Kadıköy Kaymakamı Mustafa Özarslan, Kadıköy Belediye Meclis Üyesi Başkan Yardımcısı Mimar Bahar Yalçın ve Vakıflar Meclisi Diğer Cemaat Vakıfları Temsilcisi Moris Levi’nin katılımıyla gerçekleşen Çalıştay’da, Kadıköy Rum Ortodoks Cemaati Kiliseleri, Mektepleri ve Mezarlığı Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Yorgo Istefanopulos, Surp Takavor Ermeni Ortodoks Kilisesi Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Arman Bükücüyan ve Hemdat Israel Sinangogu Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Eli Arditi’nin yanı sıra Dışişleri Bakanlığı AB Başkanlığı İstanbul Temsilciliği’nden AB Uzmanı Ayşe Deniz Arıcan da hazır bulundu.

Çalıştay süresince, ilgili kuruluşların temsilcileri ile ağırlıklı olarak Kadıköy’de yaşayan Ermeni, Rum ve Yahudi akademisyen, araştırmacı, gazeteci ve yazarlardan oluşan katılımcılarla birlikte, proje uygulama süreci hakkında bilgi alışverişinde bulunuldu.

Katkıda Bulunanlardan Kısa Videolar

Tanay Sıdkı Uyar

“Kadıköy’deki kültürel birikim bizim için önemli. O birikimin parçası olan Rum, Ermeni, Yahudi toplulukların bugüne kadar ürettikleri eserlerin, kültürel birikimin tespiti ve bunun gelecek nesillere aktarılması için kendi birikimimizle elimizden geldiğince katkıda bulunmak istiyoruz.”

Ayşe Deniz Arıcan

“Yerel STK Hibe Programı adı altında 38 proje arasında yer alıyor KADOS’un projesi ve Hatırla: Kadıköy’de kültürel çeşitlilik ismini taşıyor. Çok güzel çalışmalara imza atacaklar.”

Mustafa Özarslan

“İnsanların tanımadıkları zaman birbirlerinden ürktükleri ve uzaklaştıklarını görüyoruz. Ama tanıdıkça, biraraya geldikçe ve bu tip biraraya getirmeleri arttırdıkça, o zaman, insanlardaki hayret duygusu daha yükseklere çıkıyor.”

Bahar Yalçın

“Kadıköy pek çok çeşitliliği, kültürel çeşitliliği kendi içinde barındırıyor. Bu çok büyük bir zenginlik. Kadıköy’ü Kadıköy de yapan aslında bu.”

Moris Levi

“Kadıköy’de aslında çok şey değişmedi. Çünkü mekanın ruhu, buraya sonradan gelen Kadıköylülere yansıdı.”

Yorgo Istefanopulos

“Kadıköy, 60’lara kadar belki, genellikle azınlık yahut da farklı cemaat toplumlarından oluşan bir topluluktu ve zamanla tabii boşaldılar, gidiyorlar ve şu anda onların geriye bıraktığı kültürel değerleri tanıyan yok. Bu projenin amacı bu kültürel değerleri tanıtmak. Türkiye’nin bir sivil toplum kuruluşunun bunu önermesi bence çok çok önemli.”

Eli Arditi

“Şu andaki cemaatlerde maalesef sayıda bir düşüş var. Dolayısıyla böyle bir projenin ortaya atılıp bizi tekrar birleştirdikleri için ve tekrar birbirimizle sıcak ilişkiler kurmamıza fırsat verdikleri için herkese teşekkür ederim.”

Arman Bükücüyan

“Kadıköy’ün böyle bir aktivitesi olmasından dolayı memnuniyetim muhakkak ki sonsuzdur. Bunun devam etmesini de can-ı gönülden dilerim.”

Silvyo Ovadya

“İstanbul genelinde kültürel çeşitlilik olmasına rağmen Kadıköy herhalde biraz daha özel. Her türlü kültürün barındığı bir yer. Çok daha çağdaş bir biçimde o iletişim sürüyor bence Kadıköy’de.”

Laki Vingas

“Çok kültürlü olmayan bir İstanbul, İstanbul olmayacak, denilemeyecek, farklı bir şehir olacak. O açıdan geçmişi hatırlarken bugünü ve geleceği de düşünmemiz gerekiyor. Bugün de farklı etnisitelerden, dinlerden insanlar yaşıyor. Yeni gelen insanlar, yeni medeniyetler, yeni göçler yaşıyor şehir. Dolayısıyla günümüzün kültür çeşitliliğini de iyi öğrenmemiz lazım. Bunları bilmezsek birbirimizle bütünleşemeyeceğiz. Bütünleşmenin yolu da birbirimizi daha iyi tanımaktan geçiyor.”

Mayir Saranga

“Burada çok farklı gruplarla yine geçmişi konuşacağız. Geçmişle ilgili bazı anılar burada canlanacak. Belki aynen bizim okulumuzda olduğu gibi bir kelimeden hareketle çok farklı şeyler ortaya çıkarmaya çalışacağız. Onun için buradayım.”

İrini Dimitriyadis

“İnsanların eski yaşantılarının sonraki nesillere aktarılabileceğine inanıyorum ve bu süreçlerde tek bir insana bile ulaşsanız daha sonra, zamanla birçok insan olduğuna inanan bir insanım. İnsanlar birbirlerini tanıma fırsatı buluyor ve böylece yeni bir ortak yaşam inancı oluşabiliyor diye düşünüyorum.”

Evangelia Şarlak

“Günümüzde, yani 2019’larda olduğumuzu unutmaksızın, sadece nostaljik olarak kalmakla değil bunları hatırlayarak geleceğimize nasıl aktaracağımızı düşünelim.”

İzel Rozental

“O kadar çok, o kadar fazla kültür var ki hakikaten insanın aklı karışabiliyor. Bu bir değer. Bu gerçekten büyük bir zenginlik. Bunu bizim bilmemiz lazım. Değerini bilmemiz lazım ve korumamız lazım.”

Murat Güvenç

“Yitirdiklerimiz neymiş, Kadıköy eskiden neymiş; onu duygusal olmadan, nostaljiye kaçmadan, somut, sınanabilir göstergelerle açığa çıkarma bakımından çok önemli bir şey. Bu projenin geçmişin kültürel, toplumsal bir haritasını oluşturması bakımından önemli olabileceğini düşünüyorum.”

Kent Sohbetleri

Kadıköy Kent Turu

Proje Tanıtım Filmi

Proje uygulama sürecinde gerçekleşen etkinlikler:

Açılış Çalıştayı
Kent Sohbetleri
Rehber ve Harita Üretimi
Kadıköy Kaynakçası
Hatırla-Kadıköy Kent Rotaları
Kapanış ve Değerlendirme Çalıştayı

Katkıda bulunanlar

Agop Minasyan
Andon Parizyanos
Ardaş Akdağ
Arman Bükücüyan
Arsin Arşık
Aslıhan Lodi
Bahar Yalçın
Batur Seçilmiş
Berken Döner
Bülent Küçük
Cemal Küçüksezer
Davut Sağat
Doli Levi
Dora Niyego
Eli Arditi
Emel Benbasat

Evangelia Şarlak
Fırat Fıstık
Fedon Kaftoğlu
Harun Niyego
Harutyun Damadyan
Işıl Uyar
İrini Dimitriyadis
İzel Rozental
Katherini Proku Türker
Kostandin Krikopulos
Krikor Damadyan
Laki Vingas
Leyla Yakınol
Maria Kiracopulu Günberk
Mayda Saris
Mayir Saranga
Mıgırdiç Margosyan

Mois Gabay
Murat Güvenç
Narod Minasyan
Orhan Türker
Rita Ender
Sevan Ataoğlu
Silvyo Ovadya
Serdar Tan
Şevket Uyanık
Şiyar Demircan
Moris Levi
Mustafa Gürel
Mustafa Özarslan
Nella Songut
Tridea
Virjin Bükücüyan
ve Yorgo Istefanopulos

Proje Ekibi

Tanay Sıdkı Uyar
Koordinatör

Burcu Yılmaz Gündüz
İletişim ve Organizasyon Asistanı

Başak Gündüz
Finansal ve İdari Asistan

Daha ayrıntılı bilgi için:

www.hatirla-kadikoy.org

İstanbul Ansiklopedisi (11 cilt), Reşad Ekrem Koçu

Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi (8 cilt)

Tarih Vakfı ve Kültür Bakanlığı. İstanbul, 1993.

Sigorta Haritalarında İstanbul, Jacques Pervititch

Tarih Vakfı Yurt Yayınları, AXA Oyak Sigorta. İstanbul, 2001.

—

O Mitropolitikos Naos Tis Ayias Efimias Halkidonos (Ayia Efimia Kadıköy Metropolitlik Kilisesi), Vasilios Stavridis

Kadıköy Metropolitliği. İstanbul, 1993.

İ Metropolis Halkidonos Apo tin arheotita mehri simera (Antik Dönemden Günümüze Kadıköy Metropolitliğinin Tarihi), Dr. Anastasios İordanoğlu

Sindesmos ton en Athines Megalosholiton (Fener Erkek Lisesi Mezunları Derneği). Atina, 2000.

O İeros Kathedrikos Naos tis Ayias Triados Halkidonos (Kadıköy Ayia Triada Katedrali), Vasilios Stavridis

Kadıköy Metropolitliği. İstanbul, 2000.

Sfragides Mitropoleon Halkidonos-Derkon (Kadıköy ve Terkos Metropolitliği Mühürleri), Akilas Millas

İdrima Mizonos Ellinizmu (Evrensel Yunan Kültürü Araştırma Kuruluşu). Atina, 2000.

Panagia Proskinimata İeras Mitropoleos Halkidonos Konstantinupolis (Kadıköy Metropolitliği İbadethaneleri), Yannis Yiyurtçis

Dimos Kavalas-Dimofelia (Kavala Belediyesi Kültür Yayınları). Kavala, 2018.

Hişadagaran Kadıköyi Surp Takavor Tıbrats Tas Yerkçakhumpi, Surp Takavor Tıbrats Tas Yerkçakhumpi Kısanıhinkamyagin Artiv (Surp Takavor Teganni Heyeti ve Korosu 25. Yıl Anı Kitabı) 1938-1963, Lili Koç

İstanbul, 1963.

Haryuramya Huşamadyan Kadıküği Aramyan-Uncyan Varjarani (Kadıköy Aramyan Uncuyan Okulu 100. Yıl Anı Kitabı) 1873-1973, Vahram Burmayan

İstanbul, 1985.

Hisnamya Huşamadyan Surp Takavor Yerkçakhumpi (Kadıköy Surp Takavor Korosu 50. Yıl Kitabı) 1938-1988, Dr. İkna Sarıaslan

İstanbul, 1990.

Huşabadum, Kadıküği Antsyalen Badarigner (Anılar, Kadıköy’ün Geçmişinden İzler), Hovhannes Kalfa Isdepanyan, Yayına Haz. Kıdemli Peder Krikor Damadyan

Türkiye Ermenileri Patrikliği Hovagimyan Serisi No.3. İstanbul, 2012.

Huşamadyan Kadıküği: Kayler Kadıküği Antsyalen Minçev Aysor – Hador A (Kadıköy Anı Kitabı: Geçmişten Günümüze Kadıköy – Cilt I), Kıdemli Peder Krikor Damadyan

Surp Takavor Ermeni Kilisesi Vakfı. İstanbul, 2016.

Huşamadyan Kadıküği: Kadıküği Yegeğetsvo Hokevor Isbasavornrı – Hador B (Kadıköy Anı Kitabı: Kadıköy Kilisesi Din Görevlileri – Cilt II), Kıdemli Peder Krikor Damadyan

Surp Takavor Ermeni Kilisesi Vakfı. İstanbul, 2016.

Huşamadyan Kadıküği: Varçagan Temker Yev Ojantagutyan Arakelutyun Kadıküği – Hador C (Kadıköy Anı Kitabı: Kadıköy Kilisesi Yöneticileri ve Sosyal Yardım Faaliyetleri – Cilt III), Kıdemli Peder Krikor Damadyan

Surp Takavor Ermeni Kilisesi Vakfı. İstanbul, 2016.

Huşamadyan Kadıküği: Gırtagan Yev Miyutenagan Hasdadutyunner – Hador D (Kadıköy Anı Kitabı: Tanınmış Simalar – Cilt IV), Kıdemli Peder Krikor Damadyan

Surp Takavor Ermeni Kilisesi Vakfı. İstanbul, 2016.

Huşamadyan Kadıküği: Hişarjan Temker – Hador E (Kadıköy Anı Kitabı: Kadıköy’de Eğitim Kurumları ve Dernekler – Cilt V), Kıdemli Peder Krikor Damadyan

Surp Takavor Ermeni Kilisesi Vakfı. İstanbul, 2016.

Haydarpaşa’da Geçen 100 Yılımız, Anri Niyego

Gözlem Yayıncılık. İstanbul, 1999.

Tarih Boyunca Trakya ve Anadolu’daki Yahudi Yerleşim Yerleri (2 cilt), Naim A. Güleryüz

Gözlem Yayıncılık. İstanbul, 2018.

Bizans Metropolünde İlk Türk Köyü Kadıköy, Müfid Ekdal

Kadıköy Belediyesi ‘Kültür ve Bilim Hizmetleri’ Dizisi 1. İstanbul, 1996.

Moda: Kendine Özgü Bir Semt, Gökhan Önce

Kadıköy Belediyesi ‘Kültür ve Bilim Hizmetleri’ Dizisi 2. İstanbul, 1998.

Kadı Köyü Hakkında Belediye Araştırmaları, Celal Esad Arseven

Kadıköy Belediyesi. İstanbul, 2011.

Kaynaktan Mahalleye Ab-ı Hayat: Kadıköy Çeşmeleri, Yayına Haz. Görkem Kızılkayak

Kadıköy Belediyesi. İstanbul, 2011.

Evvel Zaman İçinde Acıbadem, Cemal Küçüksezer

Kadıköy Belediyesi. İstanbul, 2013.

Tarihöncesi Dönemden Ortaçağ’a Kadıköy Arkeolojisi, Necmi Karul, İnci Türkoğlu, Oğuz Tekin, Gülbahar Baran Çelik, Mıhaly Dobrovıts

Kadıköy Belediyesi Kültür Yayınları. İstanbul, 2018.

Kadıköy Heykelleri
Kadıköy Belediyesi Kültür Yayınları. İstanbul, 2018.

Kadıköy’ün Sakinleri

Kadıköy Belediyesi Akademi, İDEA Kadıköy ve Tasarım Atölyesi Kadıköy. İstanbul, 2019.

Bir Kadıköy’oğlu, Hulki Aktunç